Përfaqësuesit e bizneseve në Kosovë deklaruan për Ekonomia Online se shumë biznese nga frika e ikjes masive pas liberalizimit të vizave, kanë filluar që të marrin punëtorë nga vendet e huaja.
Sipas tyre pjesa me e madhe e këtyre punëtorëve vijnë nga vendet aziatike dhe Turqia. Ata kanë kërkuar që sipërmarrësit kosovarë t’i ngrisin standardet për punëtoret e Qeveria t’a subvencionojë sektorin privat, në mënyrë që me rritje pagash të mos largohen punëtorët.
Kryetar i Aleancës Kosovare të Bizneseve, Agim Shahini, tha se deri më tani në Kosovë kanë ardhur 500 punëtor të huaj, nga Turqia dhe Bangladeshi në mungesë të fuqisë punëtore vendase.
Shahini tha se me liberalizimin e vizave i cili pritet që të bëhet me 1 janar 2024 vendi rrezikohet qe ta lënë një numër i madh i punëtorëve.
“Liberalizimi i vizave në Kosovë do të merr me veti nga një janari 2024 një numër të madh të punëtorëve por edhe njerëzve të tjerë që nuk janë në punë, shqetësimi më i madh është i tregut të punës ku mesatarisht neve na ikun edhe sot mbi 50 mijë veta me viza të punës. Kurse pas datës një janar ne do të kemi më shumë të interesuar për të gjetur një jetë më të mirë. Por në këtë rast me siguri që ndërmarrësit Kosovarë nuk do të rijnë duar kryq do të bëjnë zgjidhje dhe janë duke bërë zgjidhje për të gjetur krahë të punës, fuqi punëtore nga vendet e ndryshme të botës dhe sidomos nga vendet e Azisë. Me këtë rast kemi një numër të konsiderueshëm të punëtorëve që kanë ardhur nga Turqia, nga Bangladeshi dhe sipas shënimeve tona brenda një periudhe të shkurtër kanë hyr në treg të punës fuqi punëtore rreth 500 punëtor të huaj të cilët janë duke punuar në Kosovë në mungesë të fuqisë punëtore të kosovarëve”, tha ai.
Kryetari i AKB-së tha së në mënyrë që të parandalohet ikja e punëtorëve nga vendi sipërmarrësit vendas duhet që të ngrisin standardet dhe kushtet e punës për punëtorët.
E sipas tij qeveria duhet që ti subvenciono më shumë sektorin privat në mënyrë që ata ti ngrisin rrogat për punëtoret.
“Në si AKB kemi bërë thirrje tek sipërmarrësit kosovarë që ata të ngritin standardet më të larta për punëtorët aktual, ti ngritin pagat, kushtet e punës në mënyrë që me çdo kusht ti mbajmë punëtorët aktual aktiv që janë në punë. E dyta i kemi ftuar institucionet e Kosovës që të subvenciono më shumë sektorin privat sidomos tekët pagat në mënyrë që të kemi rrite të pagëse sepse dallimi mesë pagës së sektorit privat dhe publikë është i lartë dhe kjo e bënë që të mos jenë të barabartë në paga punëtorët e një profesioni të njëjtë. Kjo do ti ndihmonte punëtoret por edhe do të ulëte interesimin e njerëzve për të ikur nga Kosova”, tha ai për EO.
Kryetari i Odës së Hotelerisë dhe Turizmit, Hysen Sogojeva, tha se mungesa e punëtoreve është duke u ndier në gjithë sektorët, por sipas tij, situate ende nuk është në atë stadin për tu shqetësuar.
“Kjo jo vetëm në hoteleri dhe turizëm por edhe në veprimtarit tjera ndihet kjo mungesa e punëtoreve por ende mund të them lirisht që ende nuk kemi në atë stadin e lartë që mu shqetësuar aq shumë sepse edhe në kohën e diaspora që i patëm në Kosovë edhe pse është ndier nevoja për më shumë punëtor, megjithatë gjitha subjektet hoteliere në forma të ndryshme janë gjetur dhe nuk kemi ndonjë shqetësim në lidhur me këtë”, tha ai.
Sogojeva tha se shumë kompani nga frika se shumë punëtor mund të largohen pas liberalizimit të vizave, janë duke nënshkruar kontrata për sjelljen e punëtoreve nga vendet e huaja.
Sipas tij, këta punëtor viejn nga vendet Aziatike, Turqia por edhe nga disa vende të tjera.
“Vetë fakti që pritet që në janar të kemi liberalizimin e vizave dhe të ju jepet mundësia me dal do të thotë në një far forme secila kompani është duke menduar se çka mas dy janarit të vitit të ardhshëm nëse kish me pas një migrim më të madh të popullatës e sidomos këtyre të rinjve. Kemi informata nga krejt Kosova veç disa kompani kanë nënshkruar kontrata për sjelljen, sidomos atyre profesioneve deficitare që edhe sot janë prezentë. Kemi informata që prej vendeve aziatike zakonisht por kemi edhe prej Turqisë, sidomos kuzhinierët janë duke ardhur më të madhe, ka disa qe janë me standarde më të larta që marrin edhe prej Italisë, por kjo veç ka filluar si trend edhe kjo ka filluar si rezultat i asaj që pritet që pas janarit të kemi një fluks të largimit. Secili biznes i gjënë format e veprimit, për shembull ka raste që disa biznese janë duke menduar edhe në kalimin e sistemit të vetëshërbimit. Do të thotë që vetë të shërbehen, kjo i mundëson që me një punëtor të zëvendësohen 3-4 punëtor”, tha ai.
Ai bëri thirrje që qeveria të ju dalë në ndihmë bizneseve me mjete financiare që ata tu rrisin pagat punëtorve, kështu që ata të mos e lëshojnë vendin.
“E para duhet që të ju ndihmohet këtyre bizneseve që të punojnë që të kenë ata një stabilitet në biznesin e vetë, momentin kur është stabil ai mendon që të kemi edhe rritjen e pagave tekë punëtoret. Në momentin kur kemi rritjen e pagave të punëtorëve unë jam i bindur që nuk kanë llogari edhe të rinjtë që të shkojnë për 1700 euro që me punuar diku jashtë nëse këtu i bëhet një pagë e mirë kur dihet që atje ka shpenzime të tjera si qerja”, tha ai.
